Afrika'da Antiemperyalist Darbeler
Afrika ülkelerinde 1950’lerden bu yana 200 civarında askerî
darbe yaşanmış, bu darbeler yoğunlukla Gine Bissau’dan Sudan’a kadar uzanan
çizgide, Sahra Altı Müslüman ülkelerde gerçekleşmiştir. 1990 yılından bu yana
dünyadaki 40 askerî darbenin 30 kadarı Afrika’da gerçekleşmiştir.
1946 yılından 2022 yılına kadar Afrika kıtasındaki 48 ülkede
toplamda 323 askerî darbe yapılmış, bunlardan 97’si başarılı olmuş, diğerleri
ise başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Arap Baharının başlangıcı olan 2011 yılından
bu yana ise kıta ülkelerinde 43 askerî darbe girişimi yaşanmış, 10’u mevcut
siyasal yönetimleri devirmiştir.
Bir başka araştırmaya göre ise 1960-2000 yılları arasında
Afrika’da her dört yılda bir askerî darbe gerçekleştirilmiştir. 2019’dan önceki
yirmi yıllık zaman dilimi içerisinde ise Afrika’da ortalama iki yılda bir darbe
girişimi yaşanmıştır. 2020 yılında Kıtada bir askerî darbe yaşanırken 2021
yılında 6 darbe yaşanmış, bir de darbe girişiminde bulunulmuştur.
1952 yılından bu yana Afrika’da en çok darbe yapılan ülke
ise 17 darbe girişimi ile birinci sırada yer alan Sudan’dır. Bu darbelerden 5’i
başarıyla sonuçlanmıştır. Sudan’dan sonra sırasıyla Burundi’de 11, Sierra
Lone’de 10, Gine Bissau, Mali, Burkina Faso, Benin ve Nijerya’da 8 askerî darbe
yaşanmış, Komorlar’da 9, Çad’da ise 7 askerî darbe söz konusu olmuştur.
Rakamlardan da anlaşılacağı üzere ne yazık ki Afrika kıtası
siyasal şiddet ve siyasal istikrarsızlık bakımından son derece kaotik bir
bölgedir. Sadece son on yılda yaşanan askerî darbeler neticesinde Kuzey Afrika
kuşağında seçimle işbaşı yapan hükümetler askerî müdahale yöntemiyle birer
birer devrildiği gibi Afrika’nın diğer bölgelerinde yaşanan askerî darbelerle
ise bazı ülkelerde on yıllardır iktidarda olan kişiler alaşağı edilmiş (örneğin
Sudan’da askerî darbe ile 1989’da iktidara gelen Ömer El Beşir 2019 yılında
askerî müdahale ile devrilmiştir) ve siyasi iktidarlarına son verilmiştir.
Gerçekleştirilen bu darbeler karşısında Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler
(BM) gibi uluslararası kuruluşlar çoğu zaman darbecilere karşı sert
yaptırımlarda bulunmamış, siyasi gücü eline geçiren yönetimleri tanımak
durumunda kalmışlardır.
https://halkinsesiradyo.net/index.php/2023/09/08/afrikada-emperyalizme-darbe/